De visie van het Nederlands Fotomuseum op fotografie

1. Het oudste nieuwe medium

Fotografie is een veelzijdige en breed toegepaste techniek om afbeeldingen te maken aan de hand van licht en lichtgevoelige materialen. Sinds de officiële bekendmaking van de uitvinding, in 1839 aan de Franse Academie van Wetenschappen in Parijs, is zij de oudste van de ‘nieuwe media’. Fotografie is diep ingebed in onze cultuur en draagt voor een belangrijk deel bij aan ons beeld van het verleden.

2. Een eigen geschiedenis

Het Nederlands Fotomuseum erkent de veelzijdigheid van het medium. Fotografie heeft een eigen geschiedenis en ontwikkeling doorgemaakt en doet dat nog steeds. De bijzondere positie en betekenis van de fotografie liggen in het krachtenveld tussen media, kunst, techniek en wetenschap.

3. Iedereen fotografeert

Fotografie is wijdverspreid en overal aanwezig. Het wordt door bijna iedereen gebruikt. Daarom besteedt het museum aandacht aan fotografie van zowel beroepsfotografen als fotoamateurs, vrijetijdsfotografen, beeldend kunstenaars maar ook aan door kunstmatige intelligentie (AI) gemaakte beelden. De grenzen tussen die praktijken zijn niet altijd scherp te trekken.

4. Foto’s zijn objecten

De verschillende gebruiken en toepassingen van de fotografie kennen hun eigen vormen en stijlkenmerken. De manieren waarop foto’s oorspronkelijk zijn gebruikt, getoond of gepubliceerd horen bij de geschiedenis van de fotografie. Voor de gebruikte materialen en de aard en kwaliteit van de door de fotografen gemaakte afdrukken geldt dat ook. Daarom beschouwt het museum het langdurige behoud van fotografie in haar fysieke en of digitale verschijningsvormen als een hoofdtaak.

5. Met de bril van vandaag

Het uitgangspunt bij het verzamelen en tonen van historische foto’s is het gegeven dat we ze altijd, bewust of onbewust, met de ogen van vandaag bekijken en betekenis geven. Historische beelden kunnen actueel zijn door de manier waarop zij een nieuw perspectief op het heden bieden. Daarom stelt het museum altijd de vraag: wat betekent het om nu naar deze historische foto’s te kijken?

6. Beeldbewustzijn

Door de bijzondere relatie met de zichtbare werkelijkheid kunnen foto’s ons informeren, inspireren, ontroeren, confronteren, verleiden en misleiden. Fotografie is een communicatiemiddel met een eigen taal, een beeldtaal. Om die taal te kunnen doorgronden, begrijpen en waarderen, is een geschoold en geoefend oog nodig. Beeldbewustzijn draagt bij aan onze weerbaarheid in tijden van de toenemende verwarring over echt en onecht, waarheid en leugen.

7. Orde

De Collectie van het Nederlands Fotomuseum omvat vele archieven van vooral twintigste-eeuwse documentair werkende fotografen. Karakteristiek hierin zijn de zeer grote aantallen analoge negatieven en afdrukken. Ordening en beschrijving zijn van grote betekenis voor de toegankelijkheid en het gebruik van archieven van fotografen. De manier waarop fotografen hun archief zelf hebben verzorgd, biedt inzicht in de ontwikkeling van de fotografie en de visie van de maker. Informatie over de oorspronkelijke inhoud en interne samenhang van archieven is daarom van grote waarde.

8. Montage

Documentaire fotografen maken fotoseries of reportages die vertellen over een maatschappelijk onderwerp en of daar een visie op geven. Een reeks foto’s kan een verhaal of boodschap overbrengen door de ordening oftewel montage op de wand of een pagina. De manieren waarop fotografen, redacteuren en vormgevers die mogelijkheden hebben gebruikt in tijdschriften, fotoboeken, tentoonstellingen of op het Web geven inzicht in de manier waarop wij beelden lezen en begrijpen.

9. Digitaal

Door de digitalisering is de fotografie nauw verbonden met andere digitale media en netwerken. Het gevolg is dat een foto elk moment in verschillende vormen op de ons omringende schermen kan verschijnen. Digitalisering maakt het mogelijk archieven en fotocollecties met grote aantallen mensen te delen. De gedigitaliseerde, online collectie van het Nederlands Fotomuseum maakt deel uit van het wereldwijde digitale netwerk. Digitale technieken leiden behalve tot nieuwe beeldvormen ook tot nieuwe mogelijkheden voor interactie tussen het publiek en het museum.

10. Meerstemmig

Fotografie is een subjectief medium. Foto’s zijn altijd vatbaar voor uiteenlopende en zelfs tegenstrijdige interpretaties. Daardoor kunnen ze gebruikt én misbruikt worden. Het Nederlands Fotomuseum wil het multi-interpretabele karakter van foto’s blootleggen. Dat kan door verschillende perspectieven op foto’s te geven. Daarbij worden de oorspronkelijke context en intenties van de maker(s) niet uit het oog verloren. Met meerstemmigheid kunnen foto’s de dialoog tussen verschillende generaties, groepen en culturen op gang helpen en een verbindende functie krijgen die het museum actief wil gebruiken.

11. Auteursrecht

Bij het maken van een foto wordt op de fotograaf een groot beroep gedaan op ervaring, technische kennis, visie op het medium, creativiteit, het inzicht in de te fotograferen situatie of onderwerp en het improvisatievermogen van die maker. Het Nederlands Fotomuseum hecht daarom grote waarde aan de erkenning van het geestelijk eigendom van het gemaakte beeld. Het zet zich in voor de bescherming van het auteursrecht.

12. Rol van poortwachter

Het Nederlands Fotomuseum erkent zijn eigen, subjectieve positie als poortwachter en daarbij de noodzaak tot transparantie. Het betrekt zijn publiek bij het interpreteren en waarderen van fotografie.

13. Experiment

Fotografen en beeldend kunstenaars die met het medium werken kunnen visies ontwikkelen die ons helpen de complexe wereld om ons heen te begrijpen of het gesprek daarover aan te gaan. Beeldmakers zijn door de snel veranderende wereld genoodzaakt voortdurend te zoeken naar nieuwe vormen en manieren om de wereld in beeld te brengen, nu en in de toekomst. In dat licht ondersteunt het museum nieuw talent en stimuleert het technische en artistieke experimenten binnen de fotografie.

14. Theorie

De ontwikkeling en ons begrip van de fotografie wordt volgens het Nederlands Fotomuseum verder geholpen door kritiek en theorievorming op het gebied van de fotografie. Het museum wil debat en theorievorming daarom ondersteunen en met de programmering inhaken op nieuwe visies op en theorieën over het medium.

15. Fotografie en macht

Fotografie heeft altijd gefunctioneerd binnen bestaande maatschappelijke verhoudingen. Het was en is een middel tot macht en controle. De camera is een wapen van verzet en maar ook een instrument voor onderdrukking. De fotograaf en of diens opdrachtgever hebben macht en controle over de beeldvorming van de ander. Het museum besteedt kritische aandacht aan dergelijke scheve machtsverhoudingen nu en in het verleden. Het laat tegelijkertijd zien hoe fotografie mensen bij elkaar kan brengen door bruggen te slaan, inzicht te bieden en begrip te kweken.